Bản Quyền Âm Nhạc: Khái Niệm, Phân Loại Và Cách Đăng Ký Mới Nhất

Bạn đang tìm hiểu về bản quyền âm nhạc để bảo vệ tác phẩm của mình? Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về khái niệm, phân loại các loại hình bản quyền âm nhạc, cùng với cách đăng ký bản quyền mới nhất. Nếu bạn là nhạc sĩ, ca sĩ, nhà sản xuất âm nhạc hay bất kỳ ai hoạt động trong lĩnh vực này, việc nắm vững thông tin này là vô cùng quan trọng để bảo vệ tài sản trí tuệ và quyền lợi hợp pháp của mình.

Bản quyền âm nhạc là gì?

Theo Điều 10 của Nghị định 22/2018/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 23/02/2018, tác phẩm âm nhạc được hiểu là những sáng tạo được thể hiện thông qua nhạc nốt hoặc ký hiệu âm nhạc, hoặc được định hình trong bản ghi âm, ghi hình – có thể có hoặc không có phần lời – và không phụ thuộc vào việc có được trình diễn hay không.

Ngoài ra, điểm d khoản 1 Điều 14 của Luật Sở hữu trí tuệ cũng xác định rằng tác phẩm âm nhạc là một trong những loại hình được bảo hộ quyền tác giả. Do đó, quyền tác giả đối với âm nhạc – hay còn gọi là bản quyền âm nhạc – là quyền của người sáng tạo đối với các tác phẩm được ghi nhận dưới dạng nhạc nốt, ký hiệu âm nhạc hoặc được định hình trên các phương tiện lưu trữ âm thanh, hình ảnh, kể cả khi chưa được công diễn. Quyền này được xác lập từ thời điểm tác phẩm được sáng tạo.

Ngoài ra người dùng có thể tìm hiểu thêm một số nội dung liên quan khác như:

• Music Copyright: Definition, Categories, and the Latest Registration Guidelines
• Quyền tác giả là gì? Khái niệm, nội dung và ví dụ dễ hiểu năm 2025
• Quyền Tác Giả và Bản Quyền Là Gì? Những Điều Cần Biết Năm 2025

Nguyên tắc về bản quyền âm nhạc

Quyền tác giả được xác lập ngay khi tác phẩm âm nhạc được hình thành

 Quyền tác giả đối với một tác phẩm âm nhạc phát sinh từ thời điểm tác phẩm đó được tạo ra và thể hiện dưới hình thức vật chất nhất định, bất kể nội dung, chất lượng, hình thức thể hiện, phương tiện truyền đạt, ngôn ngữ sử dụng, cũng như việc tác phẩm đã hay chưa được công bố hoặc đăng ký.

Lợi ích của việc đăng ký bản quyền âm nhạc

 Việc đăng ký bản quyền không phải là điều kiện bắt buộc để được hưởng quyền tác giả. Tuy nhiên, tổ chức hoặc cá nhân sở hữu Giấy chứng nhận đăng ký bản quyền âm nhạc sẽ có lợi thế rõ ràng trong việc chứng minh quyền sở hữu nếu xảy ra tranh chấp. Trong trường hợp này, họ không cần đưa ra thêm bằng chứng trừ khi có bên thứ ba cung cấp chứng cứ ngược lại.

Thời hạn bảo hộ quyền tác giả đối với âm nhạc

• Các quyền nhân thân (ngoại trừ quyền công bố tác phẩm hoặc cho phép công bố) được pháp luật bảo hộ vĩnh viễn, không giới hạn thời gian.
• Các quyền tài sản và quyền công bố hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm âm nhạc được bảo hộ trong suốt cuộc đời của tác giả và kéo dài 50 năm sau năm tác giả qua đời. Đối với tác phẩm có nhiều đồng tác giả, thời hạn này tính đến hết năm thứ 50 sau khi đồng tác giả cuối cùng qua đời.
• Thời điểm kết thúc bảo hộ được xác định vào lúc 24 giờ ngày 31/12 của năm chấm dứt thời hạn.

Vi phạm bản quyền âm nhạc là gì?

Một cá nhân hoặc tổ chức (bao gồm cả pháp nhân thương mại) có thể bị xem là xâm phạm quyền tác giả đối với tác phẩm âm nhạc nếu cố ý thực hiện một trong các hành vi sau:

• Sao chép trái phép toàn bộ hoặc một phần tác phẩm âm nhạc mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền tác giả.
• Phân phối bản sao tác phẩm đến công chúng dưới bất kỳ hình thức nào (bán, cho thuê, chia sẻ, đăng tải,…) khi không có sự cho phép hợp pháp từ tác giả hoặc người nắm giữ quyền.

Nhạc sĩ có quyền gì đối với tác phẩm âm nhạc của mình?

Theo Điều 18 của Luật Sở hữu trí tuệ 2005, quyền tác giả bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản. Điều này có nghĩa là đối với tác phẩm âm nhạc, nhạc sĩ – với tư cách là tác giả – có thể được hưởng cả hai nhóm quyền trên, tùy thuộc vào vai trò và thỏa thuận của họ trong quá trình sáng tạo tác phẩm.

Trường hợp nhạc sĩ là chủ sở hữu duy nhất của tác phẩm

Theo Điều 37 của Luật SHTT 2005, khi tác giả tự mình đầu tư thời gian, tài chính và cơ sở vật chất để sáng tác, thì sẽ sở hữu đầy đủ các quyền nhân thân và quyền tài sản theo quy định tại Điều 19 và Điều 20.

Căn cứ Điều 14 Nghị định 17/2023/NĐ-CP và Khoản 5 Điều 1 Luật SHTT sửa đổi 2022, nhạc sĩ có:

Quyền nhân thân:

• Quyền đặt tên cho tác phẩm (trừ trường hợp dịch thuật), với điều kiện không vi phạm pháp luật, quyền lợi tổ chức, cá nhân hoặc lợi ích công cộng.
• Quyền đứng tên thật hoặc bút danh khi công bố và sử dụng tác phẩm, bao gồm cả tác phẩm phái sinh.
  Quyền công bố hoặc cho phép công bố tác phẩm (bằng hình thức phát hành bản sao phù hợp để công chúng tiếp cận).
• Quyền bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm, ngăn chặn mọi hành vi xuyên tạc, cắt xén gây tổn hại đến uy tín và danh dự tác giả.

Quyền tài sản:

• Làm tác phẩm phái sinh.
• Biểu diễn tác phẩm trước công chúng, trực tiếp hoặc qua phương tiện kỹ thuật.
• Sao chép toàn bộ hoặc một phần tác phẩm, trực tiếp hoặc gián tiếp.
• Phân phối, nhập khẩu để phân phối bản gốc hoặc bản sao dưới dạng hữu hình.
• Phát sóng, truyền đạt tác phẩm tới công chúng thông qua bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào, kể cả theo yêu cầu tại thời điểm người dùng lựa chọn.

Trường hợp nhạc sĩ không đồng thời là chủ sở hữu tác phẩm

Theo Điều 39 Luật SHTT 2005, nếu nhạc sĩ sáng tác theo hợp đồng đặt hàng, hoặc được giao nhiệm vụ bởi tổ chức/cá nhân khác, thì tác giả vẫn giữ một số quyền nhân thân, trừ quyền công bố tác phẩm, trừ khi có thỏa thuận khác trong hợp đồng.

Các quyền nhân thân còn lại bao gồm:

• Quyền đặt tên cho tác phẩm (theo điều kiện nêu trên).
• Quyền đứng tên thật hoặc bút danh.
• Quyền bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm.

Trong trường hợp giữa nhạc sĩ và bên đặt hàng có thỏa thuận riêng, quyền và nghĩa vụ của nhạc sĩ sẽ được thực hiện theo nội dung hợp đồng.

Thời hạn bảo hộ bản quyền âm nhạc

Thời hạn bảo hộ quyền tác giả (theo Điều 27 Luật SHTT)

Quyền nhân thân:

Quyền tài sản (và quyền nhân thân Khoản 3 Điều 19):

Lưu ý chung: Mọi thời hạn bảo hộ chấm dứt vào 24 giờ ngày 31/12 của năm kết thúc bảo hộ.

Thời hạn bảo hộ quyền liên quan (Điều 34 Luật SHTT)

Tương tự quyền tác giả, thời hạn quyền liên quan cũng kết thúc vào 24 giờ ngày 31/12 của năm chấm dứt.

Cách đăng ký bản quyền BH Media 

Với vai trò là đơn vị đại diện đăng ký bản quyền uy tín, BH Media cung cấp dịch vụ hỗ trợ khách hàng hoàn thiện thủ tục bảo hộ bản quyền tác phẩm âm nhạc tại Cục Bản quyền tác giả – Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

1. Hồ sơ cần chuẩn bị khi đăng ký bản quyền âm nhạc

Theo quy định tại Điều 39 Nghị định 17/2023/NĐ-CP, để tiến hành đăng ký bản quyền bài hát, khách hàng cần cung cấp cho BH Media các tài liệu sau:

Tài liệu bắt buộc:

• Tờ khai đăng ký quyền tác giả (theo mẫu), do tác giả hoặc chủ sở hữu ký tên hoặc điểm chỉ.
• 02 bản sao tác phẩm (bao gồm bản cứng và bản điện tử).
• Văn bản ủy quyền cho BH Media (nếu BH Media là đơn vị đại diện nộp hồ sơ).

Tài liệu chứng minh chủ sở hữu quyền tác giả:

• Đối với cá nhân: 01 bản sao CMND/CCCD/Hộ chiếu.
• Đối với tổ chức: 01 bản sao Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp/Quyết định thành lập.

Trường hợp quyền sở hữu phát sinh từ các hình thức sau, cần bổ sung thêm:

• Do giao nhiệm vụ sáng tạo: Quyết định giao nhiệm vụ hoặc xác nhận giao việc.
• Do ký kết hợp đồng: Hợp đồng sáng tác, thể lệ/cuộc thi, quy chế.
• Do thừa kế: Văn bản xác nhận quyền thừa kế (có công chứng/chứng thực).
• Do chuyển nhượng: Hợp đồng chuyển nhượng/tặng cho/góp vốn có công chứng/chứng thực.

Lưu ý: Các tài liệu này cần là bản gốc hoặc bản sao có công chứng, chứng thực hợp pháp.

Các giấy tờ bổ sung nếu có:

• Văn bản cam đoan của tác giả (nếu tác giả không đồng thời là chủ sở hữu).
  Văn bản đồng ý của đồng tác giả, nếu tác phẩm có nhiều tác giả.
• Văn bản đồng ý của đồng chủ sở hữu, nếu quyền sở hữu là đồng sở hữu.
  Văn bản đồng ý sử dụng hình ảnh cá nhân, nếu tác phẩm có sử dụng hình ảnh của người khác.

2. Thời gian đăng ký bản quyền âm nhạc

Thời gian xử lý theo quy định là 15 ngày làm việc, tính từ ngày BH Media nộp đủ hồ sơ hợp lệ tại Cục Bản quyền. Trên thực tế, thời gian có thể kéo dài hơn do lượng hồ sơ tại Cục thường quá tải.

3. Dịch vụ đăng ký bản quyền âm nhạc tại BH Media

Khi sử dụng dịch vụ của BH Media, khách hàng sẽ được hỗ trợ trọn gói:

• Tư vấn quy trình pháp lý và hình thức bảo hộ phù hợp
• Hướng dẫn và kiểm tra đầy đủ các tài liệu cần thiết
• Soạn thảo toàn bộ hồ sơ pháp lý theo mẫu chuẩn
• Đại diện khách hàng nộp hồ sơ tại Cục Bản quyền tác giả
• Theo dõi tiến trình xử lý và hỗ trợ bổ sung hồ sơ (nếu cần)
• Nhận Giấy chứng nhận và bàn giao lại cho khách hàng 

Nếu quý khách có nhu cầu bảo hộ bản quyền cho tác phẩm âm nhạc, vui lòng liên hệ BH Media để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng – chính xác – hiệu quả.

Bản quyền âm nhạc không chỉ là vấn đề pháp lý mà còn là yếu tố then chốt để bảo vệ quyền lợi cho nghệ sĩ và các đơn vị sản xuất nội dung. Trong bối cảnh số hóa ngày càng phát triển, việc hiểu và tuân thủ bản quyền là điều bắt buộc đối với bất kỳ ai tham gia vào lĩnh vực âm nhạc và nội dung số. Nếu bạn đang tìm kiếm một đối tác uy tín trong việc bảo vệ và quản lý bản quyền âm nhạc, BHMEDIA chính là lựa chọn hàng đầu. Với kinh nghiệm lâu năm và hệ thống quản lý hiện đại, BHMEDIA cam kết đồng hành cùng nghệ sĩ và nhà sản xuất để đưa âm nhạc Việt Nam vươn xa một cách hợp pháp và bền vững.