• Trang chủ
  • Blog
  • Hướng Dẫn Bảo Vệ Bản Quyền Trong Môi Trường Số Hiệu Quả

Hướng Dẫn Bảo Vệ Bản Quyền Trong Môi Trường Số Hiệu Quả

BHMEDIA | 27/05/2025

Trong thời đại số hóa, bảo vệ bản quyền trong môi trường số là yếu tố then chốt cho cả doanh nghiệp và cá nhân. Bài viết này sẽ cung cấp hướng dẫn hiệu quả về các biện pháp phòng ngừa và xử lý vi phạm, từ đăng ký bản quyền, sử dụng công nghệ DRM đến các bước pháp lý cần thiết. Nếu bạn muốn bảo vệ tài sản trí tuệ của mình trên môi trường Internet một cách an toàn và tối ưu nhất, đừng bỏ qua những thông tin giá trị này.

Bản quyền trong môi trường số là gì?

Trên thế giới, khái niệm về bản quyền đã xuất hiện từ rất sớm và được xem là một loại tài sản trí tuệ quan trọng. Bản quyền không đồng nghĩa với thương hiệu hay bằng sáng chế. Nó chính là quyền hợp pháp của tác giả đối với tác phẩm mà mình sáng tạo ra; mọi cá nhân hay tổ chức khác không được phép can thiệp hoặc khai thác tác phẩm đó nếu chưa được sự đồng ý của chủ sở hữu quyền tác giả.

Bản quyền số là gì?
Bản quyền số là gì?

Tại Việt Nam, thuật ngữ “bản quyền” không được sử dụng trong luật pháp mà thay vào đó là “quyền tác giả”. Theo khoản 2, Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009), quyền tác giả là quyền của cá nhân hoặc tổ chức đối với tác phẩm mà họ sáng tạo hoặc sở hữu. Những quy định liên quan đến quyền tác giả được thể hiện trong Luật Sở hữu trí tuệ cùng các nghị định, thông tư và văn bản pháp luật có liên quan.

Căn cứ theo khoản 1, Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, các tác phẩm được bảo hộ bao gồm nhiều loại hình như:

  • Các tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và các tác phẩm dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác;
  • Bài giảng, bài phát biểu và các loại bài nói;
  • Tác phẩm âm nhạc;
    Tác phẩm sân khấu;
  • Tác phẩm điện ảnh và các sản phẩm tương tự (gọi chung là tác phẩm điện ảnh);
  • Tác phẩm tạo hình, mỹ thuật ứng dụng;
  • Tác phẩm nhiếp ảnh;
  • Tác phẩm kiến trúc;
  • Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, kiến trúc, các công trình khoa học;
  • Tác phẩm văn học và nghệ thuật dân gian;
  • Chương trình máy tính và tập hợp dữ liệu.

Do đó, bản quyền được hiểu là quyền lợi hợp pháp mà tác giả được hưởng đối với các tác phẩm thuộc lĩnh vực văn học, nghệ thuật hoặc khoa học do mình sáng tạo. Nếu không có tác phẩm thì không thể có bản quyền.

Khái niệm bản quyền số được hiểu như sự mở rộng quyền lợi của tác giả trong thời đại số, khi các tác phẩm được sao chép, lưu trữ và phát hành dưới dạng số hóa. Tác phẩm có thể được sao lưu trên các phương tiện như đĩa cứng, đĩa CD hoặc các thiết bị lưu trữ số khác và phát hành rộng rãi. Việc truyền tải và phát hành này cũng có thể diễn ra qua mạng internet hoặc các mạng không dây khác.

Thực trạng vi phạm bản quyền số hiện nay

Vi phạm bản quyền số đang trở thành một vấn đề phổ biến và nghiêm trọng trên toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ số và internet phát triển mạnh mẽ. Các hành vi vi phạm này bao gồm sao chép, phát tán, chia sẻ trái phép các sản phẩm kỹ thuật số như phần mềm, phim ảnh, âm nhạc, sách điện tử, trò chơi điện tử và các nội dung số khác mà không có sự cho phép của chủ sở hữu quyền tác giả.

Sự phát triển của công nghệ số đã tạo ra những công cụ sáng tạo mới, đồng thời mở rộng không gian lưu trữ, phân phối và khai thác các tác phẩm nghệ thuật, biểu diễn, bản ghi âm, ghi hình và chương trình phát sóng. Tuy nhiên, môi trường kỹ thuật số cũng đặt ra nhiều thách thức đối với việc bảo vệ quyền lợi của các chủ thể sáng tạo cũng như công tác quản lý và thực thi quyền tác giả, quyền liên quan.

Ông Hoàng Long Huy, Trưởng phòng quản lý Công nghiệp văn hóa thuộc Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch), cho biết rằng với sự tiến bộ không ngừng của khoa học kỹ thuật, ngành công nghiệp văn hóa đang đối mặt với nhiều khó khăn trong việc bảo vệ bản quyền. Hoạt động sao chép ngày càng trở nên dễ dàng, khiến các chủ thể sáng tạo gặp nhiều trở ngại khi tự bảo vệ quyền lợi của mình.

Thời gian gần đây, mạng xã hội như Facebook và TikTok phát triển mạnh mẽ, kéo theo sự xuất hiện của nhiều video, clip ngắn và các bình luận phim không giới hạn. Những video mang danh nghĩa bình luận này thường tiết lộ nội dung chính của phim, thu hút lượng lớn người xem nhưng đồng thời gây thiệt hại đáng kể cho các đơn vị sản xuất phim. Các hành vi vi phạm bản quyền trên môi trường số rất đa dạng, từ xâm phạm quyền sao chép, quyền truyền đạt, quyền phân phối cho đến các quyền nhân thân như quyền công bố và bảo vệ sự nguyên vẹn của tác phẩm.

“Web phim lậu” tại Việt Nam
“Web phim lậu” tại Việt Nam

Trong lĩnh vực thể thao, đặc biệt là các trận đấu bóng đá, nhiều website ngang nhiên phát sóng trực tiếp các trận đấu lớn như Ngoại hạng Anh hay Champions League mà không có bản quyền. Chỉ cần tìm kiếm cụm từ “trực tiếp bóng đá” trên mạng là có thể thấy hàng nghìn trang web cung cấp các đường link xem miễn phí, khiến các doanh nghiệp bỏ ra số tiền lớn để mua bản quyền phát sóng chịu tổn thất nặng nề.

Trong ngành xuất bản, đặc biệt là sách điện tử, tình trạng vi phạm quyền tác giả và quyền liên quan vẫn diễn ra phổ biến trên môi trường mạng, ảnh hưởng xấu đến môi trường sáng tạo và đầu tư trong ngành công nghiệp văn hóa.

Tình trạng vi phạm bản quyền số lan rộng tại Việt Nam đang gây tổn thất lớn cho các nhà sản xuất nội dung trong nước. Một trong những nguyên nhân chính là hạ tầng công nghệ chưa đủ mạnh để áp dụng các giải pháp bảo vệ bản quyền hiệu quả. Bên cạnh đó, những bất cập về mặt pháp lý cũng làm nhiều cá nhân và tổ chức chưa thực sự hào hứng áp dụng các công nghệ mới nhằm chống vi phạm.

Tuy nhiên, tình trạng vi phạm bản quyền không chỉ xảy ra riêng ở Việt Nam mà còn là vấn đề phổ biến trên toàn cầu.

Bà Sheila Cassells cho biết, theo khảo sát của Cơ quan Thuế Thụy Điển (Skatteverket), có tới 8,6% người dân Thụy Điển sử dụng các kênh truyền hình không hợp pháp, khiến quốc gia này đứng thứ tư tại châu Âu về tỷ lệ vi phạm bản quyền truyền hình. Ngoài ra, báo cáo kinh tế năm 2022 về IPTV (truyền hình giao thức Internet) bất hợp pháp do Đại học Bournemouth thực hiện chỉ ra rằng, các nhà cung cấp IPTV vi phạm bản quyền tại châu Âu đã tạo ra doanh thu phi pháp lên tới 1,06 tỉ euro, trong khi các đơn vị cung cấp dịch vụ truyền hình hợp pháp chịu thiệt hại về doanh thu khoảng 3,21 tỉ euro.

BH Media cung cấp giải pháp bảo vệ bản quyền trong môi trường số hiệu quả

BH Media là đơn vị tiên phong về giải pháp bảo vệ bản quyền số toàn diện và hiệu quả. BH Media cung cấp giải pháp toàn diện cho việc quản lý và bảo vệ bản quyền nội dung số, đặc biệt trên các nền tảng lớn như YouTube, Facebook và TikTok. Là đối tác chính thức của các nền tảng này, BH Media được cấp quyền sử dụng hệ thống quản lý bản quyền hiện đại, tiên tiến và luôn được cập nhật, giúp nhận diện nhanh chóng các hành vi vi phạm và bảo vệ hiệu quả các nội dung thuộc sở hữu bản quyền của BH Media và đối tác trên toàn bộ môi trường số.

BHEMDIA cung cấp dịch vụ bản quyền số hiệu quả
BHEMDIA cung cấp dịch vụ bản quyền trong môi trường số hiệu quả

Cụ thể, BH Media hiện là đơn vị duy nhất tại Việt Nam sở hữu đầy đủ ba công cụ quản lý bản quyền trên YouTube bao gồm:

  • YouTube Content ID dùng để quản lý và bảo vệ bản quyền hình ảnh,
  • YouTube Content ID for Music chuyên về quản lý và bảo vệ bản quyền bản ghi âm nhạc,
  • YouTube Content ID for Music Publishers dành cho quản lý và bảo vệ quyền tác giả, với khả năng truy thu doanh thu tại cả thị trường Việt Nam và quốc tế.

Ngoài ra, BH Media cũng là một trong số rất ít đơn vị tại Việt Nam được cấp quyền sử dụng hệ thống Facebook Rights Manager cho cả video và audio, cũng như TikTok MediaMatch – công cụ quản lý bản quyền của TikTok. BH Media cung cấp giải pháp bảo vệ bản quyền trong môi trường số, giúp các cá nhân và doanh nghiệp đảm bảo an toàn cho tài sản trí tuệ trên các nền tảng trực tuyến. Để tìm hiểu toàn diện hơn về cách xây dựng, phát triển và bảo vệ tài sản nội dung trong kỷ nguyên số, bạn có thể tham khảo thêm tại chuyên mục nội dung số.

Đội ngũ pháp chế và IT của BH Media không chỉ đông đảo mà còn có trình độ chuyên môn cao, được chứng nhận chính thức bởi YouTube và Facebook, đảm bảo việc triển khai các giải pháp bảo vệ bản quyền diễn ra hiệu quả, chính xác và kịp thời. Nhờ vậy, BH Media góp phần quan trọng trong việc duy trì môi trường sáng tạo số lành mạnh, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các chủ sở hữu nội dung trong nước và quốc tế.

Để việc bảo vệ bản quyền trong môi trường số đạt hiệu quả toàn diện, các cá nhân và tổ chức cần kết hợp nhiều giải pháp từ pháp lý đến công nghệ và thương mại hóa nội dung. BH Media hiện đang phát triển sàn giao dịch bản quyền số – nơi kết nối nhu cầu mua bán, cấp phép và sử dụng nội dung một cách minh bạch, hợp pháp. Bên cạnh đó, với những đơn vị hoạt động trong lĩnh vực truyền hình, bài viết bản quyền chương trình truyền hình sẽ cung cấp các giải pháp thiết thực trong việc bảo vệ và khai thác quyền sở hữu nội dung. Ngoài ra, để đối phó với các hình thức vi phạm ngày càng tinh vi, BH Media giới thiệu giải pháp chống vi phạm bản quyền kỹ thuật số ứng dụng công nghệ tự động, giúp phát hiện và xử lý vi phạm hiệu quả trên các nền tảng trực tuyến.

Các biện pháp bảo vệ bản quyền trong môi trường số

Đối với các cơ quan quản lý nhà nước

  • Hoàn thiện hệ thống pháp luật: Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện các quy định pháp luật về bảo vệ quyền tác giả trong môi trường số, làm rõ trách nhiệm và quyền hạn của các cơ quan quản lý nhà nước để đảm bảo phối hợp đồng bộ và hiệu quả. Đồng thời, cần tăng mức xử phạt hành chính đối với các hành vi vi phạm bản quyền để tạo sức răn đe và ngăn ngừa vi phạm, bởi mức xử phạt hiện còn thấp và chưa đủ mạnh.
  • Tư vấn, hỗ trợ và tuyên truyền: Đẩy mạnh các hoạt động hướng dẫn, tư vấn cho tác giả về quyền sở hữu trí tuệ, hỗ trợ đăng ký bản quyền và giải quyết tranh chấp. Phối hợp với các cơ quan chức năng để kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm bản quyền tác phẩm số hóa. Tăng cường giáo dục, nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ bản quyền.
  • Nâng cao năng lực thực thi: Tăng cường đào tạo, nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ có thẩm quyền trong công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm bản quyền, đảm bảo sự nghiêm minh, công bằng và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của chủ sở hữu tác phẩm.

Giải pháp về công nghệ, kỹ thuật

Việc ứng dụng công nghệ là yếu tố then chốt trong bảo vệ bản quyền số hiệu quả. Các quốc gia tiên tiến đã triển khai nhiều công cụ và giải pháp như mã hóa bản quyền số, phần mềm quét tự động phát hiện trùng lặp nội dung, trục bản quyền số quốc gia, mô hình tòa soạn hội tụ. Công nghệ giám sát trực tuyến giúp phát hiện các website, trang mạng xã hội vi phạm bản quyền kịp thời.

Công nghệ Blockchain cũng được áp dụng để xác thực, bảo vệ tính toàn vẹn của nội dung, ngăn chặn vi phạm và tranh chấp liên quan đến sở hữu trí tuệ. Ngoài ra, việc hoàn thiện cổng thông tin đăng ký tác quyền, nghiên cứu phát triển và tích hợp công nghệ Blockchain vào quản lý, thu phí bản quyền cũng là hướng đi quan trọng.

Phát triển dịch vụ bán bản quyền số

Dịch vụ này cho phép các đối tác sử dụng tác phẩm số hóa (bài viết, hình ảnh, video, âm thanh) khi mua bản quyền hợp pháp từ tác giả hoặc nhà xuất bản. Đây là giải pháp giúp đảm bảo việc sử dụng tác phẩm đúng quy định, đồng thời đảm bảo quyền lợi tài chính cho những người sáng tạo nội dung.

Trong bối cảnh nội dung số phát triển bùng nổ, bảo vệ bản quyền trong môi trường số không chỉ là trách nhiệm mà còn là yếu tố sống còn đối với cá nhân và doanh nghiệp sáng tạo. Việc chủ động đăng ký, quản lý và khai thác bản quyền sẽ giúp tối ưu giá trị nội dung, đồng thời giảm thiểu rủi ro pháp lý. Là một đơn vị tiên phong trong lĩnh vực quản lý bản quyền số tại Việt Nam, BHMEDIA cam kết đồng hành cùng các nhà sáng tạo để bảo vệ tài sản trí tuệ một cách toàn diện, minh bạch và hiệu quả trên mọi nền tảng số.

BHMEDIA

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

024.2243.2642